Διακοπή καπνίσματος με ΩΒ

 

Όλοι ξέρουν ότι το κάπνισμα βλάπτει την υγεία -ωστόσο οι καπνιστές συνεχίζουν να καπνίζουν και οι μη καπνιστές, ζώντας μαζί τους, είναι υποψήφιοι καπνιστές και παθητικοί καπνιστές επίσης.

Υπάρχουν πολλές απαντήσεις στο γιατί καπνίζουμε. Η νικοτίνη του τσιγάρου είναι ένα ισχυρό αγχολυτικό και αντικαταθλιπτικό, προσφέρει χαλάρωση από το stress, διέξοδο σε στιγμές εκνευρισμού ή ψυχολογικής πίεσης, παρέα και απασχόληση σε στιγμές μοναξιάς ή υπερέντασης. Το κάπνισμα, όπως ευφυώς έχει λεχθεί, είναι το καλύτερο για την “ψυχή” και το χειρότερο για το σώμα. 

 

Τι περιέχει όμως ο καπνός του τσιγάρου;

Νικοτίνη: ναρκωτική ουσία, προκαλεί σωματική και ψυχική εξάρτηση καθώς και καρδιακά επεισόδια. 

Πίσσα: έχει πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες, που είναι καρκινογόνοι. 

Μονοξείδιο του άνθρακα: ελαττώνει το οξυγόνο στο αίμα και στους ιστούς. 

Οξείδια του αζώτου: προκαλούν αποφρακτική πνευμονοπάθεια. 

Πτητικές νιτροζαμίνες: είναι ισχυρές καρκινογόνες ουσίες.

Επιδημιολογικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι ένας καπνιστής 20 τσιγάρων την ημέρα χάνει περίπου 5 χρόνια ζωής. Το 1/3 έως 1/4 του συνόλου των καρκίνων αποδίδεται στο κάπνισμα, ενώ ο καρκίνος του πνεύμονα είναι 10 φορές συχνότερος στους καπνιστές. 

 

Διακοπή του καπνίσματος

Η προσπάθεια για τη διακοπή του καπνίσματος είναι μια μεγάλη μάχη γιατί είναι η προσπάθεια απεξάρτησης από μια ισχυρή ναρκωτική ουσία, τη νικοτίνη. Γι’ αυτό, πρώτα από όλα, πρέπει να υπάρχει ένα ισχυρό θετικό κίνητρο.

 

Δύο είναι τα κύρια προβλήματα της διακοπής:

1) Τα σωματικά συμπτώματα της στέρησης, όπως η αύξηση βάρους, ο πονοκέφαλος, η μείωση της εγρήγορσης, η πολυφαγία και

2) τα ψυχικά συμπτώματα, όπως η έντονη επιθυμία για κάπνισμα, η ευερεθιστότητα, το άγχος, ο εκνευρισμός. 

 

Το ερώτημα ‘‘Πού είναι η ελευθερία μου;’’ είναι ιδιαίτερα σημαντικό, δίνοντάς μας έναν πολύ καλό λόγο για τη διακοπή του καπνίσματος.

Γιατί το κάπνισμα είναι εξάρτηση, είναι στέρηση της ελευθερίας, είναι υποδούλωση στην ανάγκη για την καθημερινή μας δόση (η νικοτίνη, αν και “νόμιμη”, είναι ισχυρή ναρκωτική ουσία και προκαλεί σωματική και ψυχική εξάρτηση όσο και η κοκαΐνη, όπως βεβαιώνουν οι ψυχίατροι). Είναι επίσης μία καλή αντικαταθλιπτική ουσία, γιατί δρα άμεσα στο νευρικό σύστημα και διεγείρει τους υποδοχείς σεροτονίνης και ντοπαμίνης. Έτσι παρέχει σεροτονίνη, τη λεγόμενη ορμόνη της “ευτυχίας”, στη νευρομεταβίβαση (την επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων του νευρικού συστήματος).

Σε κατάσταση στέρησης της νικοτίνης μπορεί να έχουμε κακοδιαθεσία, βαρύ κεφάλι, νευρικότητα, υπνηλία, δυσκοιλιότητα, βραδυκαρδία κ.α. Συχνά υπάρχει απώλεια μνήμης, καταθλιπτική διάθεση, διαταραχή της libido και δυσκολία συγκέντρωσης. 

Χρειάζεται λοιπόν βοήθεια αν θέλει πράγματι κάποιος να πετύχει τη διακοπή του καπνίσματος. Ο βελονισμός προσφέρει μια τέτοια αποτελεσματική βοήθεια, σε συνδυασμό πάντα με την ουσιαστική συμπαράσταση του γιατρού, για να γίνει το “πρέπει να το κόψω”, “θέλω να το κόψω”. 

Όλο αυτό πρέπει να γίνει με προσοχή, υπομονή και επιμονή: να αφιερώσουμε χρόνο, να ενισχύσουμε το θετικό κίνητρο, να νιώσει ελεύθερος ο ασθενής, να θέλει να είναι υγιής. Να αξιολογήσουμε την εξάρτηση του από τον καπνό π.χ. να μην διακόψει το κάπνισμα κάποιος που έχει κλινικά ενεργό κατάθλιψη ή παίρνει αντικαταθλιπτικά ή νευροληπτικά φάρμακα. Βλέπουμε επίσης αν σχετίζονται με το κάπνισμα και τη διακοπή του καταστάσεις και τρόποι ζωής όπως ο γάμος, το διαζύγιο, αλλαγές συνηθειών, δουλειάς κ.α. Θα πρέπει επίσης να δίνονται συμβουλές για δίαιτα και αερόβια άσκηση γιατί υποφέρει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Είναι πολύ χρήσιμη και βοηθάει επίσης η αποφυγή του καφέ και του αλκοόλ για 1 – 3 εβδομάδες.

Πρέπει να συνεχίσουμε την υποστήριξη του πρώην καπνιστή για 6 έως 12 μήνες σε σχέση με την ψυχολογική διάθεση και την ενδεχόμενη αύξηση του βάρους, συμβουλεύοντας αύξηση της κίνησης και τακτική άσκηση, βελτίωση της διατροφής καθώς και θετικότερη στάση ζωής. Μετά από χρόνια οι πρώην καπνιστές θυμούνται την ημερομηνία διακοπής του καπνίσματος όπως τις ημερομηνίες των γενεθλίων τους, σαν μία από τις σημαντικότερες της ζωής τους. 

 

Διακοπή καπνίσματος με τη βοήθεια του Ωτοβελονισμού

Από το 1960, ο ωτοβελονισμός χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία σε θεραπείες απεξάρτησης -ιδιαίτερα για το κάπνισμα χρησιμοποιήθηκαν εξελικτικά πολλά πρωτόκολλα: τα 7 σημεία, το μικρό και μεγάλο Δ, το τρίγωνο του Bourdiol, ο ηλεκτρικός ερεθισμός των σημείων κ.α., κυρίως της Γαλλικής Σχολής Ωτοβελονισμού. Το 1980, στις ΗΠΑ, εφαρμόστηκε το πρωτόκολλο Acudetox αρχικά από ψυχίατρο, μη βελονιστή, βάσει άρθρου για την απεξάρτηση του Smith μαζί με τον Ιάπωνα καθηγητή Omura, ενώ ξεχωρίζουν τα πρωτόκολλα Gufate – Bazzoni της Ιταλικής Σχολής.

Το πρωτόκολλο των συνεδριών βελονισμού διαφέρει από γιατρό σε γιατρό για πολλούς λόγους. Συνήθως 2-4 συνεδρίες ωτοβελονισμού μία φορά ανά 1-3 εβδομάδες είναι χρήσιμες και αρκετές για τη βοήθεια της απεξάρτησης από τη νικοτίνη. Περιμένουμε το αίσθημα της καλής διάθεσης, χωρίς έντονα συμπτώματα στέρησης, μερικές φορές και αίσθημα απέχθειας ή ενόχλησης αν καπνίσει κάποιος που προσπαθεί να το διακόψει.   

 

*ΣΧΕΤΙΚΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ 

 

Διακοπή καπνίσματος με βελονισμό, επί 190 περιπτώσεων.

Δρ. Απ. Αποστολόπουλος, Παθολόγος, Διπλ. Βελονισμού ECPD.
2o Παμπελοποννησιακό Ιατρικό Συνέδριο. Καλαμάτα, 25 - 28 Οκτωβρίου 1996, περιλήψεις σελίδα 68.

 

Περίληψη. Την τριετία 1993 - 95 έγινε βελονισμός για τη διακοπή του καπνίσματος σε 190 καπνιστές που προσήλθαν σε ιατρείο βελονισμού ζητώντας θεραπευτική βοήθεια για την διακοπή του καπνίσματος.

Αφορούσε 104 άνδρες (54.7%) και 86 γυναίκες (45.3%), από 19 έως 73 ετών. Η ηλικία ήταν ( Χ+ SD ) 40 + 10.8 έτη και η ηλικία έναρξης 19.6 + 4.4 έτη, ενώ τα τσιγάρα ανά ημέρα ήταν 35.7 + 15.6 και τα πακέτα  29.8 + 18.8. 

Εφαρμόστηκε πρωτόκολλο θεραπείας 11-15 σημείων σωματο- και ωτοβελονισμού σε 3-5 συνεδρίες 20λεπτης διάρκειας. Υπήρξε ενημερωτικό φυλλάδιο για το κάπνισμα, ψυχολογική υποστήριξη και οδηγίες υγιεινότερου τρόπου ζωής. Υπήρξε αναγνώριση θεραπευτικής βοήθειας στο 75.8% των συμμετεχόντων, ήταν δε έλλειψη έντονης στέρησης (απεξάρτηση) στο 72.9% και συμπτωματολογία απέχθειας (αλλοίωση γεύσης - όσφρησης, τάση εμετού, κ.α.) στο 53.6%.

Διέκοψαν το κάπνισμα τουλάχιστον για 1 μήνα 130 άτομα (68.4%), 76 άνδρες (73.1%) και 54 γυναίκες (62.8%). Υπήρξε παρακολούθηση της επανέναρξης του καπνίσματος επί 1 έτος. Ξανάρχισαν να καπνίζουν 61 άτομα (46.9%), 47 εντός του πρώτου τριμήνου και 14 αργότερα. Η παρατεταμένη (άνω του τριμήνου) διακοπή αφορούσε 83 άτομα (43.7%), 48 άνδρες (46.2%) και 35 γυναίκες (40.7%).

Ο βελονισμός είναι αποτελεσματικός στη διακοπή του καπνίσματος, σε αυτούς που ζητούν τη θεραπευτική του βοήθεια.  Η επιτευχθείσα με το ανωτέρω πρωτόκολλο αρχική και παρατεταμένη διακοπή είναι από τις πιο υψηλές στη διεθνή βιβλιογραφία σε σχέση με άλλα πρωτόκολλα βελονισμού και σε σχέση με άλλες ειδικές μεθόδους ιατρικών ή φαρμακευτικών παρεμβάσεων για τη διακοπή του καπνίσματος.

 

Συζήτηση. Η αρχική διακοπή του καπνίσματος τουλάχιστον για έναν μήνα στο 68,4% των συμμετεχόντων δείχνει την υψηλή αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου πρωτοκόλλου βελονισμού, όπως εφαρμοζόταν σε συνδυασμό με ιατρική ψυχολογική υποστήριξη. Δεν είναι εύκολο να διακριθεί ο βαθμός συμμετοχής των δυο ανωτέρων παραμέτρων στην αποτελεσματικότητα. Σίγουρα η απουσία στερητικών συμπτωμάτων και η πρόκληση απέχθειας, που αναγνωρίζονται άμεσα σε ένα υψηλό ποσοστό των συμμετεχόντων, αφορούν τη δράση του βελονισμού.

Η αρχική διακοπή για έναν μήνα τουλάχιστον (68,4%) καθώς και η παρατεταμένη, άνω του τριμήνου διακοπή του καπνίσματος (43,7%) αφορά ένα υψηλό ποσοστό ατόμων, σημαντικά υψηλότερο από αντίστοιχο σε άλλες θεραπευτικές μεθόδους για τη διακοπή του καπνίσματος και σε άλλα θεραπευτικά πρωτότυπα βελονισμού.